آل مهناآل مهنا از اشراف حسینی خاندانی از سادات حسینی حاکم بر مدینه منوره در قرن چهارم بودند. ۱ - پیشینهآنان فرزندان ابو عماره حمزه مشهور به مهنا اکبر بن داود بن احمد بن قاسم از نسل امام سجاد (علیه‌السّلام) به سال ۴۰۱ق هستند. ۲ - حکمرانی آلمهناداود بن قاسم خود را به فاطمیان نزدیک کرد و با حمایت آنان حکومت مدینه را به دست آورد. پس از حکمرانی کوتاه مدت وی در حدود یک سال، فرزندانش هانی (سلیمان) و مهنا (حمزه) به حکمرانی آن شهر رسیدند. [۳]
عبدالغنی، عارف، تاریخ امراء المدینه، ص۲۳۴.
پس از حمزه، پسرش شهاب الدین حسین حدود ۴۰ سال از ۴۲۸ تا ۴۶۹ق. حکمران مدینه بود. در سال ۴۶۹ق. حسین بن مهنا به سبب بستن مالیات بر زائران مرقد نبوی، با قیام محیط علوی روبه‌رو شد و از مدینه گریخت. پس از مدتی کوتاه، دیگر بار فرزندان مهنا حکمرانی مدینه را در دست گرفتند. [۶]
بدر، عبدالباسط، التاریخ الشامل، ج۲، ص۱۶۶-۱۶۷.
برخی حسین بن مهنا را نخستین حکمران مدینه از اشراف حسینی دانسته‌اند. مهنا الاعرج(م. ۵۵۸ق.) فرزند او نیز حکمرانی مدینه را در دست داشته است. در دوره حکمرانی آل مهنا، ابوالفتح (م. ۴۳۰ق.) از اشراف حسنی مکه به فرمان الحاکم بالله فاطمی با چیرگی بر آنان به سال ۳۹۰ق. مدتی حکمرانی مدینه را در دست داشتکه جزئیات آن روشن نیست.۳ - زیرشاخه‌های آل مهناآل سبیع، آل جماز (جمامزه)، آل عطیه، آل طفیل، آل زیان و آل نعیر از زیرشاخه‌های آل مهنا هستند که با هویتی متمایز از آل مهنا در دوره‌هایی حکمرانی مدینه را بر عهده داشتند. ۴ - پانویس
۵ - منبعحوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، برگرفته از مقاله «اشراف حسینی». |